Neden Saksı Değişimi Yapmalıyız?

Saksı değişimi demek ağaçları gençleştirmek demek. Saksı içini düzenleyerek, kökleri terbiye ederek, ağaçlarınıza büyüyecek alan sunarak onları birkaç yıl daha saksıda yaşayabilecek duruma getirebilirsiniz.

Kökler yaşamak ve büyümek için şeker harcarlar ve bu şekeri harcamak için solunuma ihtiyaç duyarlar. Yani hava (oksijene) olmazsa şekeri yakamazlar, dolayısıyla enerji üretemezler. Enerjisiz kaldıklarında da ölmeye başlarlar. Ölen şey uygun ortam varsa çürür. Çürüme dediğimiz olay da bir tür mantar oluşumudur. Yani:

• Toprak ortamınız suyu tahliye edemiyorsa

• Toprağınızda hava hareketi olmuyorsa

• Kökler toprak içinde havasızlıktan ölmeye başlıyorsa

artık bu ıslanan alandaki 'ceset' kökler mantarlar vasıtasıyla çürümeye başlıyor ve bu mantarlar diğer sağlıklı köklere de bulaşıp onları da çürütmeye devam ediyor.

Köklerin büyümesini tetikleyen bir diğer şeyse nemdir. Kökler nemi hisseder ve neme doğru uzamaya çalışırlar. Nem yoksa rastgele uzarlar, eğer ki nemsizlik uzun süre devam ederse bu sefer kurumaya başlarlar. Yapılan çalışmalarda sadece tohumdan çıkan ilk köklerin yer çekimine göre hareket ettiği gözlenmiş, bundan sonra uzayan tüm köklerin neme yönelerek büyüdüğü görülmüş. Dolayısıyla toprak içindeki nemsizlik kökleri kurutur. Peki kökler nasıl kururlar, biz ağaçlarımızı sularken onlar nasıl nemden uzak kalırlar?

Saksı içinde kökler bu bahsettiğimiz havaya ve neme ihtiyaç duyarlar. Dolayısıyla saksı içinde kökler için bir hava ve su dengesi olmak zorunda. Eğer ki bu denge bozulmaya başlarsa köklerde bazı sıkıntılar oluşmaya başlar. Bahsedildiği gibi havalanma çok artarsa nemlilik azalır kurumalar başlar, nemlilik çok artarsa havalanma azalır ve çürümeler başlar. İşte tam bu sebepten dolayı bizler saksı değişimi yapıyoruz: BOZULAN HAVA VE SU DENGESİNİ YENİDEN TESİS ETMEK!

Biraz bu dengenin nasıl bozulabileceğini izleyelim. Mesela havalanma nasıl artabilir ve toprağımız hızla kurur? Eğer ki:

• Toprak karışımımızda kullandığımız malzemeler su tutma kapasitesi yönünden fakirse,

• Toprak tanecik boyutu büyükse,

• Ağaçlarımız çok sert rüzgara maruz kalıyorsa,

• Ortam çok sıcak ve kuruysa,

• Bazı bölgeler suya ulaşamıyorsa (toprak çözünüp sıkışıp içine su almamaya başlayabilir)

toprak hızla nem kaybeder ve kurur. Böylece hava oranı çok hızlı bir şekilde artar. Bu da kökleri kurutabilir. Peki su miktarı nasıl artabilir? Kısacası sulama sonrası saksıdan su akıp gitmiyorsa artık bu denge bozulmuştur diyebiliriz.

• Toprak karışımınız hızla çözünüp toz haline geliyorsa,

• Saksı içindeki köklenme çok arttıysa ve suyun hem tahliyesini hem de saksı içinde her yere ulaşmasını engelliyorsa,

• Toprak karışımınız çok su tutuyorsa,

• Toprağınız havalanmıyor ve kuruyamıyorsa,

• Saksı delikleri bir şekilde tıkandıysa,

saksı içindeki su miktarı hızla artmaya başlar ve yukarıda bahsettiğimiz kök çürümesi gibi problemleri yaşamaya başlarız.

İşte bahsettiğimiz bu dengeyi tekrardan oluşturmak için saksı değişimi yapmamız gerekiyor. Ne yaparsak yapalım belirli bir süre sonra bu denge mutlaka bozulacaktır. Zaten yıldan yıla bu denge bozulmuyorsa o ağacımız kök büyütmüyordur, sağlıklı değildir. Saksı değişimi yaparak biz bu hava ve su dengesi bozulan kök yapısını tekrardan ağacımıza uygun taze toprakla tanıştırırız. Aynı zamanda kök budaması yaparak kökleri düzenleriz. Kalın kökleri alarak daha da kalınlaşarak saksı içinde gereksiz yer kaplamasını engelleriz. Dolanıp dönmeye başlayan kökleri de budayarak ağaç için sağlıklı bir saksı ortamı hazırlarız. Böylece ağaçlarımız saksı boyuna ve büyüme hızına göre birkaç yıl daha o saksı içerisinde sağlıklı büyümeye devam ederler.

Eğer saksı değişimi yapmazsak zamanla ağacımız kat kat dolanan kökler büyüterek saksı içinde yükselmeye başlar. Bu durum uzun süre devam ederse kökler kendi başlarına dolandıkça topraktan uzaklaşırlar ve ihtiyaçları olan sudan da mahrum kalırlar. Eski kökler odunlaşmaya başlar, zamanla birbirlerine kaynaşır. Bu da zaman geçtikçe kök terbiyesi işlemini daha da zorlaştırır. Bizim amacımız gövdenin ve yüzey köklerinin (nebari) hemen altında tamamen saçak yapıda kökler elde etmek. Saksı değişimi ve kök terbiyesi yaparak buna ulaşmaya çalışırız. Böylece yıldan yıla saksı boyutunu küçülterek ağaçlarımızın büyümesini istediğimiz gibi kontrol altına alabiliriz.

Doğru kök budaması yapılmamış ve zamanla kökleri odunlaşarak birbirine kaynamış bir ağacın sağlıksız kök yapısı:

Kökleri dolanmaya başlayan ağaçlar:

anahtar kelimeler: "saksı değişimi", "bonsai saksı değişimi nasıl yapılır", "bonsai sanatı", "bonsai nedir", "bonsai nasıl yapılır", "bonsai nasıl yaşar", "bonsaiye nasıl başlanır"

Bonsai Seika (bonsaiseika.com) sayfasında yayınlanan bütün yazılar birçok farklı kaynaktan derlenerek, yazarın sahip olduğu naçiz tecrübeler yazıya dökülerek hazırlanmıştır. İzinsiz ve onaysız kopyalanması, kaynak gösterilmeden alıntılanması yasaktır, emek hırsızlığıdır.

All the blog readings covered in Bonsai Seika (bonsaiseika.com) are the compilation of the information from various sources and the humble experiences of the author. It is not allowed to copy or cite without permission and citation. It is another form of plagiarism.