v2_3.png){kind=small}
Bonsailerin kötü namının en büyük sebebi bakımsız ortamlarda yetiştirilip hediyelik olarak gönderilen ithal bonsailer. Bu ağaçlar genel olarak öyle güçsüz ve bakımsız ki, çok kısa sürede ortam değişikliğinden dolayı yapraklarını dökerek ölmeye başlıyorlar. Doğal olarak bonsaiyle ilk defa tanışanlar kötü bir tecrübe yaşayıp bu güzel sanattan hızla uzaklaşıyorlar ve 'bunlar yaşamıyor, hepsi ölüyor' gibi hızla yayılan söylemler üretiyorlar.
Öncelikle bilmemiz gereken şey şu, doğadaki her bitki gibi bonsailer de birer ağaç. Dolayısıyla onlar da suya ve güneşe ihtiyaç duyuyor, onlar da aynı şekilde büyüyor. Doğası gereği küçük kalmıyor, bonsai teknikleriyle minyatürleştiriliyor. Yani bıraksanız her bonsai büyür ve ağaç olur uygun ortamında. Bu ağaçların en büyük farkı saksı gibi küçük bir ortamda yaşıyor olmaları, dolayısıyla daha hassaslar ve toleransları daha düşük.
Ülkemizde 'market bonsaisi' olarak adlandırdığımız ithal ve ucuz bonsai türleri genellikle Ficus, Carmona, Ulmus ve Ligustrum türleridir. Bu türlerin hepsi Tropikal türler olup daha kuru toprak ve daha nemli ortam istiyorlar. Yani sulamalar arasında toprağın birazcık kurumasına müsaade etmeliyiz, ama ağaçlarımızı nemli ortamlarda tutmalıyız. Bu yazıda bu türlerde yaşanan hızla yaprak dökme ve kuruma problemlerine değineceğiz.
Bu bahsettiğimiz ithal bonsailer ev ortamına girer girmez kuru bir hava ve az ışıkla yaşamaya çalıştıkları için hemen yeşil yeşil, kurutmadan yaprak dökmeye başlıyorlar. Bu durum nemsiz ortamın belirtisidir. Eğer yapraklar kavrulup dökülüyorsa bu da susuzluktan kaynaklanır. Eğer yapraklar çakmakla yakılmış gibi ortalarından kurumaya başlıyorsa bu da güneş yanığıdır. Peki diyelim ki ağacımız yapraklarının tamamını döktü ve ölüp ölmediğini bilmiyoruz, bunu nasıl anlayabiliriz? Tırnağımızla ağacın üstten aşağıya doğru farklı yerlerinden kabuğunu çok küçük kazıyarak yeşil olup olmadığına bakarız. Eğer yeşillik varsa hayat var demektir, dolayısıyla hala kurtarılabilir.
Eğer ağacımız ev/ofis ortamına girer girmez yaprak dökmeye başlarsa ona hızla nem sağlamalıyız. Bunun için üzerine poşet geçirmek çok etkili bir yöntem. Fotoğrafta görüldüğü gibi ağacınızın üstüne bir poşet geçirdiğiniz takdirde içerisinde oluşan nemli ortamda ağaç tekrardan yaprak büyütmeye başlayacak. Unutmayalım ki ne kadar yaprak, o kadar güç ve sağlık demek. Dolayısıyla yapraklar büyüyene kadar bu işlemi uygulamaya devam etmeliyiz. Peki nasıl?
Öncelikle ağacımızın dallarına poşet değmemesi için içine birkaç tane çubuk saplayabilirsiniz. Daha sonra temiz ve saydam bir poşetin içini ıslatarak ağacın üstüne geçirin ve hava almasını engelleyin. Böylece içi ıslak poşet nemi hızla artıracaktır. Daha sonra ağacınızı oda sıcaklığında aydınlık (direk güneş almayan) bir yere konumlandırın ve poşeti 3-4 gün boyunca hiç açmayın. 3-4 gün sonra bu poşeti dikkatlice çıkarıp ağacınızı 10-15 dk havalandırın. Poşeti tekrardan yıkayın ve sonrasında üstüne tekrardan geçirin. Eğer havalandırmayı yapmazsanız küflenme başlayacaktır. Ayrıca içerideki havanın da sirküle edilmesi gerekmektedir. Eğer bu ıslak poşet yapraklara veya dallara değerse bunları da çürütebilir.
Sulama
Ağacınızı bu işleme başlamadan önce bir kez sulayın ve bir daha sulamayın. Poşeti havalandırdığınız dönemlerde toprağı kontrol edin ve kuruduysa sulayın, nemliyse sulamayın.
Bu işlemi strese giren, yaprak döken, büyümeyen, saksı değişimi yapılan tropikal ağaçlarınıza uygulayabilirsiniz. Yapraklar büyüyüp sertleşene (koyu renk de almaya başlar) kadar bu işleme devam edin. Bundan sonra da havalandırma sürelerini artırarak, yani ağacınız artık iyi durumdaysa ilk önce 1-2 saat havalandırma, daha sonra 3-4 saat, sonrasında yarım gün havalandırma yaparak ağacınızı ortamına alıştırın. Aynı problemleri tekrar yaşamaya başlarsanız evinizin ortamını nemlendirmeye gayret gösterin.
Bu işlemleri yaparken gübreleme yapmayın. Yaprak sayısı arttıktan sonra gübreleme yapabilirsiniz.
Aşağıdaki fotoğraflar ölmek üzere tüm yapraklarını susuzluktan ve nemsizlikten döken bir Carmona türünün yaprak büyütmeye başlamaya başlamasına ait.
Ağacınızın türünü öğrenmek ve bakımıyla ilgili bilgiler edinmek için buraya tıklayabilirsiniz.
anahtar kelimeler: "bonsai sanatı", "bonsai nedir", "bonsai nasıl kurtarılır", "bonsai nasıl yaşar", "ölen bonsai nasıl", "bonsai yaprak dökmesi"
Bonsai Seika (bonsaiseika.com) sayfasında yayınlanan bütün yazılar birçok farklı kaynaktan derlenerek, yazarın sahip olduğu naçiz tecrübeler yazıya dökülerek hazırlanmıştır. İzinsiz ve onaysız kopyalanması, kaynak gösterilmeden alıntılanması yasaktır, emek hırsızlığıdır.
All the blog readings covered in Bonsai Seika (bonsaiseika.com) are the compilation of the information from various sources and the humble experiences of the author. It is not allowed to copy or cite without permission and citation. It is another form of plagiarism.